Monografia

Wybrane zaburzenia funkcji poznawczych u osób po udarze niedokrwiennym mózgu

Celem niniejszej pracy jest połączenie perspektywy fizjoterapeuty i neurologopedy w spojrzeniu na rehabilitację pacjentów po udarze niedokrwiennym mózgu. Artykuł ten zawiera podstawowe informacje na temat zaburzeń funkcji poznawczych, jest próbą zwrócenia uwagi na to, iż zaburzenia tych funkcji mogą w istotnym stopniu utrudniać pracę fizjoterapeucie i osłabiać korzyści terapeutyczne, jakie daje odpowiednia rehabilitacja ruchowa. Głównym wskazaniem do rehabilitacji pacjenta po udarze mózgu jest niedowład połowiczy oraz afazja. Udar mózgu jest trudnym doświadczeniem zarówno dla osoby nim dotkniętej, jak i jej najbliższej rodziny. Następstwem udaru są poważne zaburzenia funkcjonowania, oprócz upośledzenia sprawności fizycznej dochodzi często do poważnego uszkodzenia funkcji poznawczych. Chorzy przeważnie wymagają całkowitej opieki i intensywnej rehabilitacji. Niepowodzenie procesu fizjoterapii i trwała utrata sprawności są istotnymi czynnikami ryzyka rozwoju depresji. Większość badaczy jest zgodnych co do faktu, iż osoby z zaburzeniami funkcji poznawczych osiągają gorsze wyniki rehabilitacji ruchowej w stosunku do swoich maksymalnych teoretycznych możliwości. Ważnym składnikiem programów rehabilitacji dla pacjentów po udarze mózgu oprócz rehabilitacji ruchowej jest rehabilitacja poznawcza procesów uwagi, pamięci, percepcji wzrokowej oraz słuchowej, orientacji przestrzennej oraz funkcji wykonawczych.

Rehabilitacja poudarowa musi opierać się na współpracy wielodyscyplinarnego zespołu, w skład którego powinni wchodzić: lekarz, fizjoterapeuta, neurologopeda, terapeuta zajęciowy, neuropsycholog, pielęgniarka. Planując proces rehabilitacji należy pamiętać, iż problemem chorych po udarze mózgu jest nie tylko ograniczenie sprawności ruchowej, ale również inne następstwa istotnie wpływające na jakość życia. Pacjenci bez wyraźnych deficytów ruchowych, których jakość życia pogorszyła się ze względu na odczuwane deficyty poznawcze, często nie są świadomi faktu, że ich stan może ulec poprawie. Rozpowszechnianie wiedzy na temat istoty deficytów poudarowych może przyczynić się do dotarcia z pomocą do pacjentów, którzy nie mieli okazji uczestniczyć w rehabilitacji neurologopedycznej i neuropsychologicznej, choć się do niej kwalifikują. Powrót funkcji poznawczych i ruchowych chorego po udarze mózgu możliwy jest do uzyskania w obrębie ścisłej współpracy zespołu interdyscyplinarnego, w którym zarówno neurologopedzi, jak i fizjoterapeuci oraz przedstawiciele innych specjalności medycznych są przekonani co do skuteczności takiego postępowania i wzajemnie wzmacniają swoje działania.